SABABAHA UGU WAAWEYN EE KEENA GUULDARADA

 

Hordhac:

Guul iyo guuldaro waa labada weji ee uu aadanuhu kala kulmo nolosha, sida caadiga ahna guuldarada ayaa ka badan guusha ay dadku gaaraan, oo xitaa inta guuleysata ayaa u badan in marki hore guuldaroyin la kulantay, deedaal badan oo ay sameeyeena kaga gudbey guuldaroyinkaas, inad guuldaraysato waxay ku tusaysaa wadadii aad ku guuleysan lahayd. Waxaan qormadaan kaga hadlaynaa 12ka ka mid ah waxyaabaha ugu waaweyn ee sababa in uu qof guuldaro la kulmo.

1.     NOLOL AAN LAHAYN UJEEDO CAD:

Rajo uu ku guuleysan karo ma jirto qof aan aqoon yoolka uu doonayo in uu gaaro,qofka inu lahaado ujeedo cad oo uu u noolyahay waxa ay ka caawinaysa in uu guul ka gaaro ujeedadisas, in ka badan  90%  dadka guuldaraysta ay sababtodu noqotaa in eysan lahayn ujeedo nololed oo cad.

2.     HIMMAD IN AYSAN U HAYN IN AY DADKA KALE KA SAREMARAAN:

Waa adagtahay rajada horumar ee qofka aan aqoon waxa u goonida ah ee uu doonayo in uu dadka dheeraado , oo misana aan doonayn in uu dedaal geliyo.

3.     AQOON YARI:

Tani waa curyaanumo dedaal looga bixi karayo, waxa la sheegaa dadka kuwa ugu aqoonta badan in ay yihiin kuwa iyagu wax is bara. Aqoonyahan in la noqdo waa ay ka weyntahay in school la dhameyo, aqoonyahanka dhabta ahi waa kan aqoonta u leh sida uu kun heli karayo waxa uu doonayo noloshisa isaga oo aan cidna dhaawicin. Waxbarashadu ma aha barashada wax badan balse waa adeegsiga waxa aad baratay, dadka waxaa lagu mushaharsiiyo ma aha aqoontooda ee waa waxa ay ku qabtaan aqoontooda.

4.     SAAMAYN DEEGAAN OO CARRUURNIMO, OO AAN HABOONAYN:

“Sida laanta loo qalloociyo ayaa ay ku weynaataa.” Dadka ugu badan ee dambiyada geysta waxaa keena deegaan xun oo ay kusoo koreen iyo dad xun oo ay ka ag dhowaayeeen.

 

5.     NAF KA ADKAANSHO LA’AAN:

Qofku in uu anshax leeyahy waxa ay ku timaadaa waa in uu naftisa ka adkaado, inta aadan isku deyin in aad ka adkaatid arimaha kula soo gudboonaada ee nolosha, ugu horrayn waa in aad naftaada ka adkaatid waa shaqada ugu adage e uu qofku kazoo bixi karayo. Hadii aadan naftaada ka adkaanin naftaada ayaa kaa adkaanaysa adiga.

6.     DIB-DHIGASHO:

Tani waa waxa kowwad ee guuldarad keena. Cadow la yidhahdo dibdhigasho ayaa qof waliba wadada u taagan oo sugaya in uu fursad kasta dhaafiyo, inteena badan nolosha guuldaro ayaa ay ku dhamystaan iyaga ooo sugaya xiligii ku haboona ee ay waxqabad isku deyi lahaayen. Ha sugin, weligaa xiligii ku habboonaa ma kuu imaan doono, halka aad hada ku sugan tahay ka bilow, ku bilow wixii aad heli kartid, wax walbi waa ay kasii hagaagayaan markii aad bilwdid.

7.     DHABAR ADAYG LA’AAN:

Dadka inta ugu badani waa  bilaaabayaal fiican balse inta dhamaysa waxa ay bilaabeen waa ay yaryihiin, tan labaad dadka intooda badani waa ay u nugul yihiin in ay ka quustaan markii ay guuldaro yar la kulmaan. Wax u dhigma dhabar adaygida ma jiraan, qofka dhabaradayga ayaa marka dambe ogaada in uu ka adkaaday guuldaradii oo guuldaradu wadadi u banaysay.

8.     SHAKHSIYAD XUN:

Ma jirto rajo guul oo uu yeelan karayo qofka dadka dhami ay kaga cararayaan shakhsiyad xumo. Guusha awood ayaa lagu gaaraa, awoodana wada shaqayn iyo gacmo is kaalmaysanaya ayaa lagu gaaraa. Qofka shakhsiyad xumi cidna wada shaqayn lama yeelan karo.

9.     RABITAAN AAD AH OO AH “ IN ADIGA OO AAN WAXBA KAA BIXIN AAD WAX HESHID”

Waa wax aka dhigaysa khamaartanka wax aad loogu yaacay. Waa waxa keenay in malaayiin qof tartiib tartiib ugu khamaartamaan wixii ay haysteen oo dhan.

10.                        TAXADAR ( IS ILAALIN) TIRO BADAN:

Qofka aan lahayn dhiiranaan eek a baqa isku dayga, waxa uu helaa waxa dadka kale ka tageen ee hambada ah, halka dadku ay helayaan waxa ay iyagu doorteen ee ay ku dhiiradeen isku daygiisa. Sida taxadarka yari uu halis u yahay ayaa taxadarka badan iyo wax walba oo laga baqo ay halis u tahay qofkana horumarka uga hor istaagtaa.

11.                        KU DEDAAL LA’AAN WAX GOONI AH:

Meel walba ayaa aan far kula jiraa, waa waxba kuma fiicni. Dedaalkaaga geli yool gooni ah oo aad doonaysid in aad gaartid.

12.                         AWOOD AAN LOOSOO JABIN:

Wiilasha iyo gabdhaha ay dhaleen dadka hantida badan  iyo  dadka hantida dhaxla ee aan iyagu abuuran waxa ay sababtaa guuldaro waayo waa hanti aan dhib lagu helin ee qof kale shaqaystay. Awood ku  jirta gacan aan samaysan awoodaas waa halis. Hanti hal mar la helo ayaa ka halis badan saboolnimada.

 

Dhamaan qodobada aan kor kusoo sheegnay iyo kuwo kale oo badan oo aynaa halkan ku xusinba waxa ay sababaan guuldaroyin, hadaba  adiga ahaan ma jiraa mid ama labo ka mid ah kuwan ama kuwo kale  oo aad isku aragtay? Hadii ay jiraan  keliya inad iyaga ka takhalustid ayaa kaa xigta guusha.